Vendimi i Gjykatës Kushtetuese në lidhje me procedurat që duhet të ndjekë presidentja e Kosovës për caktimin e mandatarit për krijimin e qeverisë në dy rastet kushtetuese, paraqet një mundësi të mirë për tejkalimin e krizës dhe evitimin e zgjedhjeve të reja të parakohshme, vlerësojnë analistët e çështjeve politike e juridike. Fisnik Korenica nga Grupi për Studime Juridike dhe Politike thotë se në rastin e parë, mandatari, sipas interpretimit të Kushtetueses do t’i takojë PDK-së, si partia shumicë e dalë nga rezultati i zgjedhjeve. “Në rastin e parë, presidentja e Republikës e ka një pozicion pasiv. Koalicioni më i madh parazgjedhor e që ka njëkohësisht numrin apo shumicën relative të deputetëve në Kuvend bën një propozim për emrin e mandatarit dhe presidentja këtë propozim e dekreton duke qëndruar në këndin e shikuesit dhe duke mos pasur rol në ndërtimin e ndonjë konsensusi jashtë apo përtej propozimit që vjen nga partia apo koalicioni më i madh parazgjedhor”, ka thënë Korenica. Në vendimin e Kushtetueses një interpretim më i gjerë i është bërë rastit të dytë të caktimit të mandatarit, nëse partia e parë, fituese e zgjedhjeve nuk arrin të sigurojë miratimin e Kuvendit për zgjedhjen e qeverisë. Në rastin e dytë del në pah roli aktiv i presidentes, e cila do t’i konsultojë partitë politike, pa dallim, dhe më pas në bazë edhe të vlerësimit të saj, do të përcaktohet se kë do të mandatojë për krijimin e qeverisë, në bazë të perceptimit të saj. Në këtë rast, vijon Korenica, presidentja sigurohet se ka një marrëveshje dhe ka një shumicë, kështu që bëhet edhe garantuese se mandatari i dytë ka siguruar të paktën 61 vota të deputetëve për formimin e qeverisë.”Te rasti i dytë, Gjykata i jep presidentes diskrecion. Ky diskrecion nuk i jep të drejtën presidentes që ta caktojë se kush është mandatari, por nënkupton që presidentja del në terrenin politik dhe aktivisht e kërkon një grup të partive politike të cilat së bashku janë në gjendje t’i garantojnë asaj se kanë numrin e mjaftueshëm të votave dhe janë në gjendje të formojnë qeverinë pavarësisht se cilat janë ato parti, pa asnjë përjashtim”, ka vlerësuar Korenica. Vendimi i Gjykatës Kushtetuese ishte kërkuar nga presidentja Atifete Jahjaga, e cila kishte kërkuar sqarime në lidhje me nenet përkatëse që përcaktonin dhënien e mandatit partive për krijimin e qeverisë. Sidomos, e diskutueshme ishte fakti nëse qeverinë mund ta formojnë edhe partitë jo fituese të zgjedhjeve, siç është rasti i koalicionit me LDK, AAK dhe Nisma të mbështetura edhe nga Lëvizja Vetëvendosje që po synojnë të krijojnë qeverinë e ardhshme pa PDK-së si fituese të zgjedhjeve.
Presidentja nuk mund ta çojë vendin në zgjedhje të jashtëzakonshme
Vendimi i shumëpritur i Gjykatës Kushtetuese për mandatarin e ardhshëm të qeverisë që u bë i ditur të martën, u interpretua në forma të ndryshme nga ekspertë të drejtësisë, analistë dhe subjekte politike. Vendimi i Gjykatës Kushtetuese ishte që së pari të provojë të formojë qeverinë partia që ka fituar përqindjen më të madhe në zgjedhje e nëse ajo dështon, atëherë vendimi i mbetet Presidentes Jahjaga, që të vendosë sipas fuqisë politike që ka partia apo koalicioni. Pra, çështja mbetet mbi Presidenten e vendit, Atifete Jahjaga. Nëse Presidentja do të ndjekë rrugën kushtetuese, asaj i takon të mandatojë PDK-në, si partia fituese në këto zgjedhje dhe nëse kjo parti dështon që brenda 15 ditësh të marrë votat e duhura në Parlament, mandaton partinë e dytë që ka fituar më së shumti në zgjedhje, përkatësisht koalicionin LDKAAK- Nisma për Kosovën.
Rinumërimi i kutive nuk ndryshon rezultati
Rinumërimi i 51 kutive të votimit, pas vendimit të Panelit Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa për rinumërim, sipas Burim Ahmetaj, koordinator i Qendrës së Numërimit dhe Rezultateve nuk ka krijuar ndryshim të efektshëm në rezultatet në përgjithësi për votat e subjekteve politike dhe për kandidatët për deputetë. Rezultatet përfundimtare nga QNR-ja, u diskutuan në mbledhjen e djeshme të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, por nuk u përmend certifikimi i rezultateve përfundimtare të shpallura javën që shkoi. Në rend dite ishte edhe shqyrtimi i raportit të Auditorit Gjeneral për auditimin e pasqyrave financiare të KQZ-së për vitin 2013, dhe Planin e Veprimit për Zbatim të Rekomandimeve që dalin nga ky raport u la të diskutohet në një tjetër mbledhje.
PDK kërkon të çojë vendin në zgjedhje të jashtëzakonshme
Përgjigja e Gjykatës Kushtetuese karshi pyetjeve të Presidentes duket se vetëm e ka komplikuar edhe më shumë interpretimin e Kushtetutës së Kosovës në veçanti nenet 84 dhe 95 të saj. Edhe pse Gjykata Kushtetuese në vendimin e saj të ri, së pari i jep të drejtën për të pasur mandatarin që të krijojë qeverinë ia ka dhënë PDK-së, ajo nuk i përjashton këtë parti edhe nga marrja për herë të dytë e kësaj të drejte.
Megjithatë për herën e dytë e ka lënë të vendosë Presidenten e Kosovës. Analisti politik në vend, Imer Mushkolaj ka thënë se e gjithë kjo situatë i shkon më së shumti për shtat PDK-së, pasi kjo parti do ta çojë vendin në zgjedhje të jashtëzakonshme. “PDK do të provojë të krijojë qeverinë, edhe pse nuk i ka numrat. Në interesin e kësaj partie është që ta çojë vendin në zgjedhje të jashtëzakonshme dhe këtë do të provojë ta bëjë”, tha Mushkolaj për “Zëri”. Mushkolaj ka shtuar se nga zgjedhjet e jashtëzakonshme fituesja më e madhe do të dilte pikërisht PDK-ja. “Në atë rast, PDK-ja do të ishte fituesja më e madhe, ndërkaq koalicioni opozitar paszgjedhor do të ishte humbës. Por, gjasat janë që problemet të lindin që në tentimin e përzgjedhjes së kryetarit dhe të kryesisë së Kuvendit. Mbase koalicionit opozitar i duhet të bëjë kompromis në këtë fazë, nëse nuk dëshiron zgjedhje të jashtëzakonshme”, ka përfunduar ai.
Arsyet pse LDK nuk bëhet më me Thaçin
Anëtari i kryesisë së LDK-së, Arben Gashi, ka shpjeguar se pse askush nuk dëshiron marrëveshje me kryeministrin në largim, Hashim Thaçin. Nëpërmjet një postimi në Facebook ka shkruar për gënjeshtrat, siç thotë ai, që kryetari i PDK-së u ka bërë: LDKsë, AAK-së,VV-së si dhe NISMËS. Ai në postimin e tij ngre shumë pikëpyetje sepse askush nuk do marrëveshje me Thaçin. Ka gënjyer LDK-në për çështjen e Presidentit dhe të zgjedhjeve, AAK-në për çështjen e Kryeministrit, Nismën për çështje Limaj, Lëvizjen Vetëvendosje për çështjen e decentralizimit dhe të negociatave etj. Dhe me e keqja te të gjitha bisedat edhe private me spektrin politik të Kosovës, në momente debati politik i ka keqpërdorur për interesa politike personale dhe partiake, dhe për t’i shkatërruar kundërshtarët politikë me të cilët në një moment mund të ketë pasur bashkëpunim.
