Edi Rama: Të them të drejtën 100 ditët mjaftuan për të konfirmuar besimin tim se skuadra e re është skuadra e duhur dhe 100 ditë ne realizuam objektivat që i kishim vënë vetes. Ndaj ndihem mirë.
Sokol Balla: Zgjedhja e kabinetit tuaj shkaktoi shumë habi jo vetëm për pjesëmarrjen e madhe të grave, pasi ju i keni promovuar edhe më parë, por edhe për faktin se shumë prej tyre nuk kishin ndonjë përvojë të gjatë në shërbimin në administratë. Ndoshta edhe formula që ju paravendosët që ministrat s’do të ishin deputetë, nga shumë kritikë dashamirës apo jo shihet se formoi një kabinet pa autoritet, sepse në mungesë të mandatit si deputet, ministrant do të ishin potencialisht më të ekspozuar ndaj vullnetit tuaj.
Edi Rama: Besoj që ende më tipike ishte shprehja e dyshimit për drejtoren e re të Doganave dhe Tatimeve, e sot ka mjaftuar, besoj këta fare pak muaj për të vërtetuar se dyshimi ishte i pabazuar dhe se zgjedhja ishte ajo e duhura, duke vendosur dy njerëz të rinj, dy vajza të reja me pasion dhe ambicje, që në këtë periudhë kaq të shkurtër përmbysën të gjithë trajektoren negative të të ardhurave në Dogana e Tatime e dhanë provën e parë të sigurt që kur më të rinjtë janë zgjedhja e duhur, edhe pse janë më të rinj, sigurisht që rezultatet e reja dhe të mirëpritura nuk mungojnë. Mendoj se ndarja e qartë e qeverisë nga Parlamenti, duke i lënë këtij të fundit të bëj rolin e Parlamentit e duke i kërkuar anëtarit të qeverisë të jetë 24 orë në detyrë, jo vetëm e bën më të shëndetshme marrëdhënien mes këtyre dy pushteteve, por bën edhe më të vetëdijshëm çdo ministër për t’u përgjigjur me rezultate.
Sokol Balla: Përsa i përket funksionimit të koalicionit brenda kabinetit tuaj, pasi i referohem sërisht skeptikëve se LSI do të futet në qeveri dhe do të shohë punën e vet, e ju e ministrat tuaj do të vazhdoni me axhendën e përcaktuar. Si ndiheni me këtë bashkëjetesë me partnerin tuaj strategjik?
Edi Rama: Leximi me vëmendje i të shkuarës për përvojat pozitive apo negative në raportet tona na ndihmoi t’i japim jetë një aleance fituese që kurrë më parë një koalicion nuk e kishte pasur pas vitit 1992 dhe ndërtimi i një skuadre të re me dialog e me bashkërendim të ideve për skuadrën, me aleatin kryesor e partnerin strategjik, na ka dhënë një ekip që punon si e tillë e sinqerisht nuk ndiejmë asnjë dallim të natyrës që ju thatë.
Sokol Balla: Përsëri për kabinetin. Janë vetëm 100 ditë edhe disa përfaqësues të opozitës kanë thënë që qeverisë i duhen lënë disa muaj për t’u vlerësuar, por nisur nga e shkuara kemi pare shumë ndryshime gjatë një mandati në kabinet. A mendoni që qeveria juaj, do të ketë një rifreskim të qeverisë apo vazhdoni t’i qëndroni se gjithçka do të ndikohet nga performance?
Edi Rama: Gjithçka në bazë të performancës, pa dyshim…
Sokol Balla: Dhe besoj se deri tani jeni të kënaqur me rezultatin.
Edi Rama: Për të gjithë ata që e kanë dyshim dhe pa asnjë ekzagjerim, çdo ministër e ministre ka justifikuar besimin që ka marrë qoftë nga përzgjedhja dhe qoftë nga vota e Kuvendit për të përfaqësuar aleancën për Shqipërinë Europiane në kabinetin e vendit.
Sokol Balla: Jo puna e të gjithë ministrave është e dukshme, për shkak edhe të portofoleve që mbulojnë, por mua më duket se edhe qeveria juaj, me frymën e re në formë e përmbajtje nuk i shpëtoi dot sindromës së evidentimit të 2-3 ministrave e diçka që e bashkon me të shkuarën është Ministria e Brendshme, që duket se kishte edhe fokusin kryesor mediatik. Përse nuk kemi shpëtuar nga sindroma për të parë këtë ministri në këtë formë?
Edi Rama: Natyrshëm, kanë qenë në fokusin e vëmendjes, pasi në fokusin e vëmendjes sonë ka qenë krimi dhe lufta ndaj tij. Kemi marrë një situatë ku krimi është një nga problemet më të mëdha, e kemi lexuar shumë mirë edhe gjithë shqetësimin e pritshmërinë e opinionit si para dhe pas zgjedhjeve, ku krimi renditej si problem i parë e më kryesori gjithandej, e sigurisht jemi përqendruar në këtë luftë me krimin si pikënisja e një rrugëtimi ku vendosja e rendit dhe kthimi plotësisht i policisë në krye të detyrës përbëjnë një prioritet të padiskutueshëm, e kjo e bën shumë më tërheqës edhe për kamerat e publikut rolin e Ministisë së Brendshme, se sa rolin e ministres së Kulturës. Pavarësisht se një proces transformimi rrënjësor ka nisur edhe në Ministrinë e Mbrojtjes, jemi të vetëdijshëm që pjesa e vëmendjes që ka të bëjë me mbrojtjen është larg fokusit të përditshëm të mediave që ndjekin vëmendje e publikut e me radhë kështu në fusha të tjera. Por, unë besoj se në çdo fushë kemi arritur të vendosim piketat e ndarjes me një rrugë dhe hapjes së një rruge të re.
Sokol Balla: Zoti Rama, le të flasim për pjesën tjetër, që ju u votuat mbase edhe për arsye më të gjera që janë ato ekonomike. Le të flasim për atë paketë që lidhet me financat, ekonominë dhe taksat në vend. Maxhoranca miratoi në parim paketën fiskale dhe në një nga pikat kryesore të debatit është taksa progresive. A nuk mendoni që me këtë po godisni shtresën më produktive të shoqërisë, atë më korrekte ndaj shtetit, profesionistët e rregullt në pagimin e taksave?
Edi Rama: Nuk mendoj kështu. Mendoj se po vëmë në jetë një nga zotimet kryesore dhe jam shumë i lumtur që po e bëjmë këtë brenda 100 ditëve, pasi zotimet që një mazhorancë bën në fushatë janë për harkun e katër viteve të ardhshme. Është qesharake dhe e dëshpëruar përpjekja e opozitës që na rendit të gjithë zotimet e na kërkon llogari, edhe pse e mirëpres këtë të fundit, në kaq pak kohë. Unë mendoj se kemi bërë gjënë e duhur, duke i mbetur parimit tonë të shpallur se kush fiton më shumë do të paguajë më shumë dhe anasjelltas, duke hequr sistemin abuzues të taksës së sheshtë. Duke filluar nga 1 janari, një sanitereje që rrogën e ka 307 mijë lekë, do t’ia ulim taksat në atë mënyrë që në fund të vitit të ketë kursyer 357 mijë lekë, pra më shumë se një rrogë. E kështu punonjësit në arsim, e kështu me radhë. Kemi vënë në vend një padrejtësi të tmerrshme që shoferi i kryeministrit paguante më shumë taksa se kryeministri, që infermierja ose polici paguanin më shumë se ministrant përkatës. Nga 1 janari do të jenë ministrat, kryeministri, presidenti të gjithë të mirëpaguarit që do të paguajnë më shumë taksa.
Sokol Balla: Ju i referoni kësaj si taksa e ndershme, por nuk bie ndesh që ju e zbatoni taksën progresive vetëm për pagat, ndërsa dividenti tatohet vetëm 10%, ndaj i bie që i punësuari paguan më shumë taksa se pronari.
Edi Rama: Kjo nuk është pikërisht kështu edhe pse u diskutua për dividentin, madje edhe me FMN me të cilën tashmë jemi në një marrëveshje të re, falë të cilës kemi garantuar ndalimin e hemoragjisë së financave të vendit dhe praktikisht kemi stopuar inercinë e rrënimit, e megjithatë në këtë fazë jemi në këtë qëndrim edhe pse qëndrimi për dividentin është i hapur dhe në vazhdim. Ajo që është e sigurt është që edhe tek biznesi kemi zbatuar të njëjtin parim, kush fiton më pak do të paguajë më pak e më lejoni vetëm të shtoj se të gjithë ata që jetojnë me një rrogë, në raport me biznesin ne e kemi mbajtur dy zotime shumë të rëndësishme, atë të heqjes së taksës së biznesit vogël dhe atë që mos lejojmë më që një furrë buke të paguajë më shumë taksa se një fabrikë çimento apo një bar të paguajë më shumë se një hotel apo spital privat. E tashmë një farmaci që ka paguar 1.62 milionë lekë taksa do të paguajë 500 mijë lekë, tre herë më pak, ndërsa një furrë buke me 27 mln lekë të vjetra në vit xhiro e ka paguar 700 mijë lekë do të paguajë vetëm 375 mijë lekë, pra dy herë më pak e të gjitha këto para do të shkojnë për njerëzit që kanë nevojë jetike për sasira të tilla, ndërsa sasira të tilla s’janë jetike për ata që fitojnë shumë dhe këtu vendoset në vend edhe kjo padrejtësi. Është kollaj të thuhet 10% për 10% është, por 10% për atë që fiton shumë pak është buka e gojës, ndërsa për atë që nuk ka kohë të numërojë lekët është i pandjeshëm.
Sokol Balla: Zoti kryeministër, ju keni ulur me 25% tatimin mbi fitimin për biznesin e vogël, por pse ndërkohë vendosët të dyfishoni taksën për ndërtesën?
Edi Rama: Së pari, këtu ka një propagandë shumë intensive për të disinformuar dhe për të krijuar tek qytetarët një ndienjë dyshimi dhe pasigurie. Unë e kuptoj nga vjen kjo propagandë, se ata që deri dje ishin në pushtet, se në gropën ku lanë vendin nuk do gjendej rrugëdalje e se njerëzit shumë shpejt do të gjendeshin përpara pafuqisë sonë dhe ata që sollën këtë rënim, do të vinin në rolin e shpëtimtarit. Kjo s’do të ndodhë, pasi kemi krijuar bazën e rimëkëmbjes, ndaj është një përpjekje e dëshpëruar, ndaj ne nuk e dyfishojmë taksën për ndërtesën, ne thjesht vendosim një taksë të dyfishtë për shtëpinë e dytë. Unë mendoj se ata që kanë sot një shtëpi nuk janë njësoj me atë që ka një shtëpi për të jetuar dhe me atë që ka një vilë. Ndaj një shtëpi e dytë do të taksohet më shumë, e treta edhe më shumë e kështu me radhë. Mos harrojmë se janë ata që kanë më shumë se një shtëpi që konsumojnë më shumë të mirat e përbashkëta, qoftë në infrastrukturë dhe qoftë në gjithçka tjetër. Kush përfiton më shumë nga investimet e përbashkëta, është e drejtë të përfitojë edhe më shumë.
Sokol Balla: Kush përfiton më shumë, gjithashtu prodhon më shumë…
Edi Rama: Sepse kjo është reciproke dhe kjo nuk është e njëanshme. Askush nuk mund të thotë që rrugët i konsumojnë më shumë pensionistët apo familjet që jo për të shkuar çdo fundjavë në Durrës, por familjet që edhe për të shkuar një fundjavë në Durrës nuk e përballojnë dot. Edhe rritja me dhjetë lekë e taksës së naftës shkon në këtë këtë drejtim. Ajo nuk i shkon pensionistëve, apo njerëzve në nevojë, por atyre që kanë mundësi të keni një makinë, e kështu kontribuojnë më shumë për ndotjen e ambientit, ndaj duhet të kontribuojnë më shumë për ruajtjen e mjedisit dhe përmirësimin e shëndetësisë me taksat e tyre.
Sokol Balla: Meqë ndaluat vetë, vimë tek rritja e çmimit të naftës…
Edi Rama: Jo e çmimit, por e rritjes së taksës së karburanteve.
Sokol Balla: Dakord. Por, nafta nuk përdoret vetëm për të ecur me makinë, edhe në disa lloj procesesh të tjera ekonomike. Natyrisht, që për ata që kanë makinë efekti direkt është ky që thoni ju dhe duhet ta marrë parasysh këtë rritje takse…
Edi Rama: Kjo ka edhe një efekt tjetër, le ta themi hapur, pasi edhe bota ku ne duam të integrohemi, ku nuk ka këtë trafik që kemi ne këtu, prandaj e ka këtë taksë të lartë për të dekurajuar përdorimin e kotë të automjetit. Ne nuk po bëjmë asgjë përveçse shtojmë 10 lekë, pasi nuk do të sjellë rritje të çmimit të bukës, pasi ju duhet të dini që 97% e furrave të bukës nuk varen nga nafta fare, nuk punojnë me naftë dhe nuk do të sjellë rritje të çmimeve të shportës. Ndërkohë, njerëzit e dinë shumë mirë që në këto tetë vitet e kaluara, nafta nga 40 lekë shkoi në 180 lekë dhe nuk ndodhi ndonjë apokalips.
Sokol Balla: Ndodhi kështu për shkak të një rritje globale…
Edi Rama: Globale ose jo, nuk ndodhi asgjë dhe këto parashikime që do të ndodhë fundi i botës, nga ana e opozitës, të jeni të sigurt që nuk do të ndodhë kështu.
Sokol Balla: Por, nafta do të shtrenjtohet edhe për ata që e përdorin atë në prodhim…
Edi Rama: Jemi të vetëdijshëm për një problem e që s’mund ta ndryshonim për 100 ditë, ne nuk i kemi mekanizmat për të ndarë naftën për konsum vetjak me atë për qëllime industriale apo për atë që përdoret në bujqësi dhe për ndërtimin e këtij mekanizimi kemi nisur punën, që nafta që përdoret për prodhim të kushtojë më pak se nafta për konsum vetjak.
Sokol Balla: Folët për vendet e mëdha ku taksa për naftën është shumë e lartë, por mos harroni që në Londër apo kudo tjetër, në mungesë të automjetit të ofrohet një system transporti pothuajse perfekt, diçka që mungon në Shqipëri.
Edi Rama: Patjetër, dhe ky do të jetë një stimul për të përmirësuar edhe transportin publik. Këtu nuk bëhet fjalë për të lëvizur në Londër, por në një lagje të vogël të saj, ku mund të lëvizësh lehtësisht edhe në këmbë, fjala vjen. Unë vetë personalisht e kam me shumë dëshirë dhe do ta bëj që të shkoj në këmbë në zyrë sepse shtëpia ime nga zyra është lehtësisht e përshkrueshme, ndaj është e kotë të marrësh makinën dhe të ndosësh ambientin… Nuk flasim këtu për gjëra të çuditshme, por për shembujt e asaj bote ku ne duam të integrohemi se e shohim të bukur kështu, por të gjithë jemi të vetëdijshëm që ajo bukuri dhe pastërti që shohim në ato vende nuk është e rënë nga qielli, por pjellë e politikave dhe një shteti që mbahet në këmbë me kontributet e të gjithëve.
Sokol Balla: Në të gjithë vendet e Eurozonës, edhe në ato në krizë, qeveritë kanë qenë të përmbajtura në rritjen e tatimeve mbi biznesin, ndërsa ju keni shpallur rritjen me 50% për të gjithë bizneset me xhiro mbi 80 milionë lekë, një masë që nuk është pritur mirë nga sipërmarrësit. Në kushtet e një informaliteti të lartë, a mendoni se për të mbledhur të ardhura për arkën duhet të ishin ndjekur metoda të tjera?
Edi Rama: Të themi një të vërtetë, fjala taksë nuk i pëlqen askujt, por 15% tatim mbi fitimin është një taksë shumë e ulët që nuk gjendet në Europën që ne duam të hymë. Këtu flasim edhe për një taksë që do të jetë kjo dhe vetëm kjo. Sepse e vërtetë që e kishin 10%, por të gjithë e dinin që shkonte shumë herë më tepër përqind ndonjëherë, për t’i paguar për pushtetin në formë gjobash, rryshfetesh në format që s’kanë bërë të mirën, por të keqen e ekonomisë dhe shoqërisë sonë. Ne kemi intervistuar përpara zgjedhjeve 5 mijë sipërmarrës, patjetër që e kemi bërë ilegalisht sepse askush nuk mund të fliste lirisht si sot dhe kemi konstatuar se mesatarja e pagesës ishte 22% edhe pse nuk shkonte në arkat e shtetit, por kjo është ajo që paguhej. Për ne flitet me një ulje prej 7%, për ne nga ana tjetër është detyrë që të ofrojmë një administratë që të mos shkelet barazia dhe të mos zëvendësohet një kastë zyrtarësh me një kastë të tjerësh dhe jam i sigurt që tatim fitimi 15%, jo vetëm nuk do të sjellë goditje, por do të jetë me ndikim zero nëse do të jemi në gjendje të garantojmë sigurinë, respektin dhe qetësinë për sipërmarrjen, së bashku me lirinë e konkurrencës dhe të garantojmë që të gjithë të fitojnë në bazë të konkurrencës e jo në bnazë të lidhjes me rryshfetin që paguan e kështu me radhë.
Sokol Balla: Gjithashtu, ju duhet të garantoni qytetarët që kjo rritje e TVSH nuk do të përkthehet në rritjen e përpjekjeve për rritje evazioni fiskal nga biznesi, pasi me përfaqësues biznesi që ne kemi folur, në arkën e shtetit do të mblidhen më shumë para nëse do të rritej me 2% e jo kështu?
Edi Rama: Dua të garantoj shqiptarët për dy gjëra që me votën e tyre kanë bërë dicka të madhe, jo sepse na sollën neve në pushtet, por ato 1 milionë duar ndaluan rrënimin që nëse do të kishte ndodhur ndryshe sot do të kishim një rrënim të pandalshëm. Dua t’i garantoj këta qytetarë që janë shpërblyer pasi është vënë në jetë një plan i ri ekonomik, që nuk e kemi shpikur ne, por që e kemi hartuar së bashku me një grup jo vetëm botërisht të njohuar si FMN, por edhe me një grup këshilltarësh me famë botërore që na kanë ndihmuar në procesin e çdo veprimi, pasi kushtet janë të tilla që ashtu si në Greqi, ne mund të përballeshim me një ulje rrogash e shkurtim në zero të investimeve, e të mos garantonim asgjë më shumë se sa ruajtjen e nëj stabiliteti minimal për të mos toleruar rënien në hendek. Ne nuk bëmë asgjë nga këto dhe plani ynë u pranua nga FMN, por garantuam edhe uljen e taksave për 97% të shqiptarëve, garantuam uljen e taksave në mënyrë drastike të 73 mijë të vetpunësuarve në biznes të vogël e një plan për të injektuar në ekonomi 1,1 miliardë dollarë, që do të thotë se në vitin e ardhshëm do të kemi shumë vende të reja pune e do të rivëmë ekonominë sërish në lëvizje. Kjo situatë ndryshon dhe viti 2014 nuk do të jetë viti i kulmit, por viti i fillimit të një rruge të rritjes ekonomike, të krijimit të vendeve të punës e lehtësimit të familjeve që punojnë përmes rrogave.
Sokol Balla: Keni një parashikim sa do të jetë rritja ekonomike?
Edi Rama: Niveli i rritjes ekonomike dhe ai i borxhit është i diskutueshëm në qeveri. Flitet që rritëm borxhin, por ne nuk e kemi bërë këtë thjesht kemi legalizuar një borxh që zotërinjtë përpara nesh nuk e njihnin.
Sokol Balla: Por, ju borxhin e keni gjetur 68% dhe vitin e ardhshëm do të jetë rreth 74%. Duke ju cituar juve, e keni cilësuar borxhin humnerën ku po bie Shqipëria. Tani jemi në fund të humnerës dhe se kemi kuptuar?
Edi Rama: Kemi konsideruar humnerën ku po binte Shqipëria dhe po të shihni deklaratat tona, asnjëherë s’kemi besuar që borxhi ishte aq. Çka ndodhur me borxhin? Është njësoj si një familje që e di se ku ka marrë borxh, por ka një kryefamiljar që merr borxh të luajë kumar dhe këtë borxh familja nuk e di. Ndërkohë, një ditë të bukur, siç na ndodh ne sot, bie dera e shtëpisë dhe del gjithë familja e sheh dhjetëra njerëz që thonë duam lekët tona, çfarë lekësh duan këta? Duan lekët që ka marrë lart e poshtë kryefamiljari për të luajtur në kumar… Këto lekë i ka borxh kjo shtëpi, pavarësisht se anëtarët e shtëpisë nuk e dinë që i zoti i ka marrë këto për kumar e kështu shumë familje kanë humbur edhe shtëpitë nga këta lloj kryefamiljarësh. Ajo që bëmë ne ishte që këtë borxh të bixhozit elektoral, ne e kemi sot të listuar dhe ky është borxhi i legalizuar, ky e ka bërë që të shkojë nga një shifër në një tjetër e më lejoni ta rendis që 285 mln dollar për kontratat me të tretët, borxh i papaguar. Për rrugët, për shërbimet, për ilaçet që s’kishte më në spital, për policinë, për ushtrinë, 128 mln borxhe për TVSH, ky është tatimi që i vendoset një kompanie për vlerën e shtuar dhe ky tatim është automatikisht i rimbursueshëm pasi është një tatim që paguhet për të gjithë produktet nga secili, 50 mln borxhe për dritat, që nga kryeministria që s’paguante, 40 mln dollarë e dinë botërisht të gjithë borxhe për kontrata të pafinancuara dhe të marra përsipër nga shteti për pushtetin vendor, 42 mln dollarë të marra tetraplegjikëve dhe familjeve në nevojë për fushatë, e na thonë që na e lanë, nëse i kishin pse na i lanë, t’i paguanin? Në fakt, s’kanë lënë asgjë dhe i kanë bërë rrush e kumbulla. 20 milionë borxhe për qoka, telefona, darka, dreka lloj-lloj detyrimesh e faturash, e të gjitha bashkë 720 mln dollarë borxhe të kumarit që tani duhet ta njohim sepse duke e njohur këtë bëjmë marrëveshjen me FMN e BB se një qeveri që i ka borxh gjithë dynjasë, çdo bëjë, do i thotë njerëzve paguani dritat kur si paguan vetë? Imagjoni, shkon Madona apo Robin Uilliams në Londër dhe i gjithë rregullimi i skenës e fonia shkon 225 mijë dollarë, ndërsa këtu del Çiljeta në fushatë dhe shkon 1,4 mln dollarë fatura. Kjo është mënyra sesi shqiparët janë grabitur.
Sokol Balla: Pse nuk i hetoni?
Edi Rama: Ne nuk e kemi rritur borxhin, ne thjesht kemi marrë në dorëzim një shtëpi që na e kanë lënë rrëmujë dhe me borxhe e tashmë ata që luajtën kumar paratë e shqiptarëve na kërkojnë llogari.
Sokol Balla: Zoti Rama ju e keni quajtur buxhetin 2014 buxhet që të ndalë rrënimin, megjithatë duket që, sic e the edhe vetë, që fatura në fakt është shumë e lartë dhe kjo ju ka detyruar që jo vetëm të thërrisni FMN, por të paktën thuhet që marrëveshja ka kushte të rënda dhe kërkesa të forta që mund të shkojnë deri në rritjen e moshës së pensioni. Mund të na thoni dicka më tepër rreth kësaj marrëveshje?
Edi Rama: Marrëveshja nuk ka kushte të rënda për qytetarët. Marrëveshja ka kushte të rënda për qeverinë, në kuptimin që përkundër një marrëveshje, që nuk është detyruese për ulje rrogash, ulje pensionesh apo ndërprerje investimesh deri sa të balancohet borxhin i shtëpisë, por është një marrëveshje që përkundër kërkesave tona që të lehtësojmë njerëzit e zakonshëm, që jetojnë me punën e tyre të ndershme falë një rroge, të lehtësojmë rrugën e njerëzve që duan punë dhe të hapim vende të reja pune që duan investime, duhet të marrim përsipër një sërë reformash të rëndësishme strukturore për t’i dhënë fund një historie humbjesh, sic janë humbjet që shkaktohen cdo vit në sistemin elektroenergjitik. Ne s’mund të vazhdojmë më kështu. Të gjithë duhet ta kuptojnë që ne nuk mund të vazhdojmë kështu, duke vjedhur energjinë, duke mos paguar energjinë, duke filluar nga qeveria, nga institucionet shtetërore, tek bizneset, tek familjet që janë në punë dhe deri tek ata që janë në nevojë për të cilët do ta subvencionojmë ne 10 përqind të faturës. Është shumë e rëndësishme po ashtu të kuptohet që nuk mund të vazhdohet kështu me shpërdorimin e ujit. Jemi vendi i dytë më i pasur në Europë me burime ujore dhe jemi i vetmi vend për faqe të zezë që nuk arrijmë do të japim ujë për të pirë gjithë fëmijëve, gjithë familjeve dhe nuk vadisim një pjesë të konsiderueshme të tokave të bukës sepse i gjithë sistemi i ujit është i amortizuar dhe në sistemin tonë të ujit vidhet. Pra kërkohen reforma që nuk janë të dhimbshme për qytetarin e zakonshëm, por janë të dhimbshme për koorporatat në kuptimin e kastave, klientelave, klaneve që janë krijuar që nga niveli më i lartë politik tek niveli i fshatit i komunës për të përfituar duke qenë anëtarë bordesh, anëtarë rrjetesh, duke hequr lekë këtej, hequr lekë andej duke fshehur fatura e kështu me radhë. Kërkohet reformë e thellë në të ardhurat. Duhet të garantojmë që informaliteti që është shumë i lartë, numri i atyre që nuk paguajnë taksa, që u fshihen taksave është shumë i lartë, sic është i lartë numri i atyre që nuk paguajnë faturat e energjisë. Edhe këtu kërkohet reformë. Duhet të bëjmë një reformë të thellë. Kërkohet edhe një reformë e pensioneve sepse skema aktuale nuk e ka jetën e gjatë dhe do të vijë dita që ky shtet, s’flitet as për 4-5 vite, por do të vijë dita që gjeneratat e tjera e pensionistëve nuk do të marrin dot pensione. Këtu kjo do diskutim. Në parim ne e kemi pranuar dhe do ta bëjmë një reformë pensionesh, por jo një reformë të shpejtë dhe të thellë në shpejtësi për të goditur ata që sot janë pensionistët më të moshuar dhe nuk kemi se cfarë kemi t’u kërkojmë më, mirë se nuk kemi cfarë t’u japim dot, por t’u kërkojmë sakrifica në këtë drejtim, të prekim pensionin e tyre, ne këtë nuk e kemi pranuar. Por…
Sokol Balla: E vetmja gjë është se duhet të mendoni për pensionin e brezit tonë, ajo që thoni ju…
Edi Rama: Jo, kur vjen fjala që të shoh ty këtu përballë mendoj që ti e meriton të rrish në punë deri 80 vjeç. Problemi është që të marrim masa që në afat 10-15 vjecar të ndryshojmë të gjithë skemën në mënyrë që skema të funksionojë. Përndryshe, jeto sot, po punë e madhe se ç’bëhet nesër, një gjeneratë e tërë do të ngelet pa pension. Kjo është situata.
Sokol Balla: E meriton vërtet, pavarësisht se e mora si kompliment…
Edi Rama: Kompliment po të punosh që ç’ke me të. Të të jap unë pension ty.
Sokol Balla: Gjithë problemi është që ata që kanë rroga të larta paguajnë tatime të larta, por ama dihet që në fund të fundit ofrohet një nivel tavan pensioni, pavarësisht kontributeve që t’i jep dhe kjo normalisht që duhet të ndryshojë. Në rregull ne duhet të kontribuojmë edhe për atë pjesë të shoqërisë që nuk ka mundësi…
Edi Rama: Kjo është pjesë e ndryshimit të skemës që kushdo që dëshiron të kontribuojë për të patur një pension më të lartë, mund ta bëjë këtë gjë. Por ne flasim se ne nuk jemi të shqetësuar se cfarë pensioni do ketë Sokol Balla, për të qenë të sinqertë. Problemi është që ne shqetësohemi për masën e madhe të pensionisteve që nuk mund të përfitojnë nga skema e kontributeve alternative private dhe duhet të garantohen. Përfytyroni që në raportin mes vendeve të zhvilluara dhe nesh, është një raport i pamundur kontributesh dhe personave që përfitojnë nga kontributet. Në rast se 8 vetë kontribuojnë për 1 person, për 1 pension, një raport mesatar, një njeri për një pension kjo nuk mban. Është e pamundur, duhet të ndryshojmë skemë.
Sokol Balla: Zoti Rama opozita ka paraqitur 30 amendamente mbi buxhetin, bazuar, sic thotë ajo, në premtimet tuaja elektorale. Një lëvizje, që padyshim ka edhe cinizmin brenda, por që tenton të vërë në provë nëse ju keni premtuar në fushatë, apo seriozisht që do të bëni ato që keni premtuar. Do të merrni parasysh ndonjë prej këtyre amendamenteve?
Edi Rama: Ne nuk marrim parasysh asnjë amendament provokativ, aq më tepër të një opozite që ka mbetur peng e një plaku që i ka sosur kandili i arsyes. Shqiptarët e bënë të tyren dhe e larguan opozitën e sotme nga qeveria dhe e cuan shqiptarët në pension gjyshin që s’kishte më se cfarë t’u jepte shqiptarëve, përvec përrallave dhe s’kishte më asgjë më të mirë përvec borxheve ku i zhyti shqiptarët. Edhe ne nga ana jonë e bëmë tonën, edhe PD nga ana e saj duhet të bëjë të veten. Nuk është fat i mirë, por ndodh kur plaku i shtëpisë rrjedh, por ama familja e përgjegjshme e mban në shtëpi, kujdeset për të brenda shtëpisë, i krijon kushte, nuk ka asgjë jonatyrale, por ama nuk e lë të dalë cdo mëngjes të tërbojë të gjithë lagjen. Kështu që ata duhet ta bëjnë të tyren dhe amendamentet që burojnë nga shkuarja pas marrëzisë së plakut të shtëpisë së tyre, ne s’kemi ca të pranojmë. Ne do t’i mbajmë zotimet tona në 4 vjet dhe të kërkosh një qeverie që në 100 ditë të mbajë të gjitha zotimet, do të thotë të pretendosh se zgjedhjet do të bëhen cdo 100 ditë.
Sokol Balla: Meqë iu referuat ish-kryetarit të familjes së PD-së…
Edi Rama: Ai nuk është ish-kryetari, ai është kryetari i familjes dhe…
Sokol Balla: Ai është kryetari i familjes sepse unë e shikoj për një person që nuk e di, si ai ushtari japonez në ishujt në Luftën e Dytë Botërore, që nuk e di se zgjedhjet kanë mbaruar dhe është ndërruar pushteti, kur shikon në parlament mendon që Sali Berisha është ende Kryeministër i Shqipërisë. A mendoni që trajtimi i privilegjuar që ju po i bëni ish-kryeministrit, ju dhe zoti Meta, është deri diku i tepruar, i panevojshëm?
Edi Rama: Përfytyrojeni veten në kafen e lagjes tuaj, janë të gjithë aty duke pirë kafe, vjen plaku në fjalë, fillon bërtet, ulet, cohet, ulet, kap banakun. Juve edhe po të ishit nuk do thonit nxirreni jashtë.
Sokol Balla: Po as pronari i lokalit nuk duhej t’i jepte raki.
Edi Rama: Pronari i lokalit do merrte në telefon ata të shtëpisë dhe do t’u thoshte mos e lini të dalë jashtë këtë se na tërboi, na la pa punë. Kështu është pozita jonë me thënë të drejtën dhe i takon vërtet PD që të sillet si familje e përgjegjshme, ta lënë në krye të vendit tek SHQUP-i, t’i japin një batanije, lidhjen në internet ja garantojmë falas ne. Të rrijë në Facebook, por mos dalë dhe të marrë për orë të tëra debatin e parlamentit me broçkulla, dhe aq më tepër pastaj i kanë ikur të gjitha frenat e gojës dhe çfarë nuk thotë.
Sokol Balla: T’i kthehemi të tashmes, le ta lëmë të shkuarën…
Edi Rama: Është e tashmja kjo për fat të keq. Është e tashmja e një partie që vazhdon jeton me të shkuarën. Por dakort jam që ne t’i kthehemi të tashmes dhe ta lëmë të shkuarën, dakort jam.
Sokol Balla: Në dy foto, në njërën foto tuajën elektorale, tjetra është fotoja juaj në 100 ditë Kryeministër. Sigurisht, ka një spekulim, por në këtë kontrast të fotografive, t’i përgjigjeshit pyetjes, a keni identifikuar ndonjë premtim të programit elektoral që nuk e mbani dot?
Edi Rama: Jo, nuk kam identifikuar asnjë premtim që nuk e mbajmë dot.
Sokol Balla: A keni identifikuar ndonjë premtim që nuk e mbani dot brenda një mandati?
Edi Rama: Jo.
Sokol Balla: Kur do të kenë shqiptarët mundësinë të kurohen falas në spitale, sic keni premtuar?
Edi Rama: Është një proces që ka filluar për të ngritur një sistem. Këtu bëhet fjalë për të ndryshuar një sistem me një tjetër. Fatkeqësisht, 20 e kusur vjet, gati cerek shekulli ne nuk arritëm dot të ndryshojmë një sistem shëndetësor të ndërtuar mbi parimet dhe normat e komunizmit, me një sistem i cili të mund të funksionojë për të gjithë në mënyrë normale, pa qenë një vend komunist. Nuk e bën do të këtë gjë. Ndërkohë që ne duam që të ndërtojmë një sistem demokratik i cili të ngrihet mbi parimin që pavarësisht ke apo s’ke lek, kur vjen puna për shërbimin shëndetësor, ti do ta marrësh atë njësoj sic e merr tjetri, pavarësisht nëse ke apo s’ke lekë. Pra një shërbim shëndetësor universal. Që vitin e ardhshëm dhe kjo falë atij 10 lekëshi të taksës së rritur të naftës, ne do mund të garantojmë vizita falas për 800 mijë njerëz, nga 40 deri në 60 vjec dhe do të mund të garantojmë ekzaminimet gjatë shtatzënisë dhe vizita për kancerin e gjirit për 30 mijë gra dhe vajza, që janë një grup që deri më sot nuk kanë bërë dot asnjë ekzaminim gjatë shtatzënisë sepse s’paguajnë dot. Pra të gjitha këto do të bëhen falas dhe do të vazhdojmë me një reformë që ka disa hapa përpara se të arrijmë tek ofrimi i kujdesit shëndetësor për të gjithë dhe pa futur duart në xhep duke dhënë lekë mjekut.
Sokol Balla: Në fakt keni dhënë edhe premtimin për legalizimet falas. I qëndroni apo jeni tërhequr?
Edi Rama: Këta na thonë pse nuk e mbajtët premtimin për legalizimin falas, 100 ditë janë bërë të dielën që shkoi. Tani si mundet këta? Me cfarë kurajoje, përvec kurajos që të jep fakti që ke rrjedhur, asnjë mekanizëm logjik dhe asnjë arsye që funksionon nuk ta jep këtë kurajo, dhe aq më tepër këta, që premtuan legalizime jo falas, por me para dhe që në 8 vjet kanë marrë 300 mijë vetëdeklarime nga qytetarët, kanë bërë matjet fizike vetëm për 140 mijë deklarime, pra 160 mijë të tjera zëre se nuk ekzistojnë, dhe nga 140 mijë u kanë marrë paratë 70 mijë familjeve dhe nga këto 70 mijë këta kanë begenisur të përgjigjen vetëm për 22 mijë prej tyre. Me cfarë kurajoje këta na kërkojnë llogari ne?
Sokol Balla: Zoti Rama, Ministri i Brendshëm, Saimir Tahiri ishte i vetmi që deklaroi rritjen pagash për sektorin përgjegjës, pra për policinë dhe është bërë shumë mirë, por përse vetëm për policinë?
Edi Rama: Rritja është më e larta në historinë e policisë. Nuk është për një sektor. Rritja e pagave për policinë është investim për të gjithë, për të gjithë vajzat dhe djemtë që shkojnë në shkollë, në universitet, për të gjitha familjet që thonë aman, siguri dhe qetësi dhe pastaj të tjerat, për bizneseve që janë nën trysninë e horrave dhe rrugacëve që ju vënë gjoba, për investitorët duhet të ndjehen të qetë dhe të pakërcënuar. Është një investim për sigurinë e përbashkët publike. Ndaj këtu ne bëmë një debat shumë të fortë, të qartë dhe këmbëngulës me FMN dhe i thamë që jo vetëm nuk do prekim asnjë rrogë dhe pension, por përkundrazi, pensionet do t’i rrisim gjatë vitit të ardhshëm, por do të rrisim në mënyrë shumë drastike në 20-25 përqind. Dhe praktikisht ne kishim marrë një zotim për policinë. Në fushatë kemi thënë që brenda vitit të ardhshëm, rroga e inspektorit, e drejtorit, policit e të tjerë do të bëhet kaq. Nuk kemi rritur vetëm pagat e drejtuesve të lartë, por kemi rritur në mënyrë drastike pagat e policëve që janë në rrugë. Kemi policinë me arsimin më të ulët në botë. 75 përqind nuk e kanë shkollën e lartë. Kjo është një shifër që s’e ka asnjë vend i botës, Europa nuk diskutohet. Kemi policinë me moshën më të lartë në Europë për shkak të pagave.
Sokol Balla: Në buxhetin dhe paketën fiskale të qeverisë tuaj, në vitin 2014 njerëzit do të kenë më shumë apo më pak para?
Edi Rama: Nëse do të kishin më pak, për cfarë na zgjodhën ne më 23 qershor. Sigurisht që do të kenë më shumë dhe do kenë më shumë para reale, ato në xhep, jo si ato të Saliut që thoshte ju rrita rrogën. Këtej rriste rrogën dhe këtej pesëfishonte cmimet. Kuptohet ajo që po bëjmë ne është me hapa. Nuk pretendoj t’i them askujt që shiko se vitin tjetër do jeni të gjithë të lumtur, por pretendoj që të siguroj të gjithë ata që sot jetojnë me një rrogë dhe që kërkojnë një punë, që vitin tjetër do të fillojnë të marrin frymë lirisht.
Sokol Balla: Si e gjykoni që vlerësimin e njësisë inteligjente të “The Economist” në Londër bëri për Shqipërinë si një vend ku potencialisht 2014 mund të ketë trazira sociale?
Edi Rama: Të dhënat, njësia në fjalë nuk është profeti. Ka thënë shumë gjëra, disa kanë dalë, shumë nuk kanë dalë. Të dhënat që lexohen sot janë përgatitur shumë kohë përpara dhe po ju them që nëse ky popull më 23 qershor nuk do kishte dhënë 1 milion duar për të ndalur rrënimin, sot shtëpia jonë do ishte në prag të flakëve, njësoj si në ’96 për shkak të një piramide tjetër, piramida e Saliut, dora vetë. Si? Ashtu sic ju thashë, borxhe, borxhe borxhe dhe një ditë të bukur shteti do të gjendej në pamundësi për të larë këto borxhe dhe pamundësinë që dikusht të dilte të thoshte që ua marr unë përsipër këto borxhe dhe pastaj do vinte FMN dhe në kushte krize të thellë dhe do të detyrohej qeveria e radhës të ulte rrogat, pensionet dhe vendi të futej në një qerthull shumë të rrëzikshëm. Kjo nuk ndodhi falë shqiptarëve dhe votës më 23 qershor dhe pak merita jonë që kemi arritur të negociojmë dhe që morëm FMN me një marrëveshje ku qeveria merr mbi supe reforma strukturore, që asnjë qeveri nuk e ka bërë më parë.
Sokol Balla: Nuk na thatë konkretisht për cfarë shume parash bëhet fjalë nga FMN?
Edi Rama: Bordi i FMN do të mblidhet. Unë nuk dëshiroj të flas për shuma specifike, por kemi marrë edhe me fjalët e Guvernatorit të Bankës së Shqipërisë, një nga marrëveshjet më të mira që një qeveri ka marrë nga FMN ndonjëherë edhe bazuar në natyrën e programeve dhe marrëdhënieve që FMN ndërton me qeveritë e vendeve të ndryshme.
Sokol Balla: Në fund të pjesës ekonomike, që është e rëndësishme për qytetarët…
Edi Rama: Sa për të dhënë një shembull, se nuk dua të krijohet ideja sikur po fsheh ndonjë gjë, kur kemi nisur bisedimet jemi nisur me një ide paraprake për të marrë 150-100 milion euro. Sot kemi mbi 300 mln euro nga FMN plus me një rishikim të programit të Bankës Botërore, presim një shumë të konsiderueshme edhe nga kjo, dhe ajo që është më e rëndësishmja, vitin e ardhshëm në disa forma, qoftë me investime direkte, qoftë të shlyerjes së borxheve , qoftë në formën e disa investimeve të tjera nëpërmjet Fondit të Zhvillimit Rajonal, ne do të injektojmë në ekonomi, 1.1 miliard dollarë.
Sokol Balla: Kur diskutuat me grupin parlamentar për buxhetin, deklaruat se e keqja më e madhe kaloi dhe buxheti është kthesa, por ama që një kthesë e tillë të ndodhë në pak muaj, në kohë kur ne ekonominë e kemi të rrënuar, duke ditur që ekonomi shumë më të zhvilluara si e jona duan vite, psh në SHBA, ndoshta këtë vit ka një rritje solide ekonomia dhe punësimi… c’ka ndodhur në këto 100 ditë? Ose ju keni qenë një qeveri supermenësh, ose në fakt ekonomia nuk ka qenë kaq e rrënuar?
Edi Rama: Mos krahasoni ekonominë tonë me Shtetet e Bashkuara. Ajo që quhet krizë në SHBA këtu tek ne është grip, dhe ajo që quhet krizë këtu tek ne, në SHBA është kancer. Në rast se për një grip SHBA u duhet kohë sepse ndikon në shumë aspekte të ekonomisë, për një kancer mjaftojnë politikat e duhura dhe mjafton vendosmëria dhe Shqipëria rikuperon në pak kohë. Por këtu nuk bëhet fjalë për një lumturi ekonomike vitin e ardhshëm, por fillimin e një rimëkëmbje ekonomike. Kush deri dje ka patur arsye për të qenë pesimist, sot duhet të jetë optimist sepse më e keqja ka kaluar dhe cdo ditë ekonomia do të nisë të marrë frymë dhe do ta ndjejnë vetë njerëzit, kur të marrin rrogën, kur të mbyllin bilancet e dyqanit, do ta ndjejnë edhe sipërmarrësit që do paguajnë më shumë për shtetin, por jo dyfish për pushtetin. Të gjitha këto do të ndryshojnë, do ta ndjejnë investitorët, patjetër, sepse do kuptojnë që këtu ka ndryshuar dicka shumë e rëndësishme. Ka një ndryshim shumë të madh, deri dje kishim një qeveri që merrte borxhe në emër të njerëzve dhe qeveriste vetëm për vete, sot kemi një qeveri që qeveris për njerëzit dhe që shlyen borxhet që kanë marrë të tjerë para nesh.
Sokol Balla: Zoti Rama, kur erdhët në qeveri e vendimi i parë që firmosët ishte anullimi i mbetjeve urbane, një vendim populist dhe një premtim i fushatës. Dy muaj më pas, ishit në prag të pranimit të ofertës për marrjen e armëve kimike. Kjo është një diferencë e populizmit kur je në fushatë dhe e populizmit kur je kryeministër?
Edi Rama: Absolutisht jo. Ka një ndryshim të madh midis marrjes së mbeturinave për të bërë biznes një grusht personash dhe pushtetarësh e mafiozësh e pranimit të pjesëmarrjes në një operacion humanitar me përmasa botërore, që e vendos Shqipërinë në rolin e një qytetari global.
Sokol Balla: Një mbështetës i juaj, shkruante në ato ditë se Rama erdhi në pushtet me “Tëitter” e se rrezikoi të ikte me “Facebook”, ndërsa aleati juaj në fushatë, Spartak Ngjela, beson se çfarë ndodhi është mjaft që ju të largoheni ose se gjithsesi do t’iu largojnë njerëzit. A mendoni se me menaxhimin publik të kësaj çështje diçka nuk funksionoi mirë?
Edi Rama: Unë mendoj se me këtë çështje i kam thënë të gjitha dhe se shqiptarët janë të qartë për të gjitha.
Sokol Balla: Një tjetër moment i rëndësishëm ishte mosmarrja e statusit për vitin e katërt rresht. Sa përgjegjësi ka qeveria e shkuar për mosmarrjen, kur një ndër pak gjërat që e keni falenderuar ishte kontributi që ajo ka dhënë për çështjen e integrimit?
Edi Rama: E kam thënë edhe më parë dhe do e them edhe kur ta marrim, pa droje se marrja e statusit nuk do të jetë një arritje eksluzivisht e jona e aq më pak një motiv për të bërë, siç ka ndodhur shpesh, ndonjë koncert dhjetë herë më të shtrenjtë se i Robin Uilliamsit apo Madonës, e për të futur me këtë rast ndonjë një milionë në xhepa e për të kthyer marrjen e statusit në luftë me armikun e brendshëm, opozitën. Ndërkohë, e vërteta është se në mosmarrjen e statusit ka pasur dy faktorë. Faktori A, ngurrimi se pavarësisht se qeveria e re po bënte një punë që kancelarja Merkel, me gojën e saj e quajti befasuese, nga Shqipëria jemi mësuar që tjetër thuhet dhe tjetër bëhet, ndaj duam ende pak kohë. Faktori B, që përmbysi një punë të ngritur me shumë mund dhe e bëri të pamundur në finish të merrnim një rezultat që me shumë gjasa do të ishte pozitiv, forcat ekstremiste në disa vende. Filloi në Holandë dhe ajo që ndodhi në Holandë ishte i paprecedent, pasi për herë të parë një parlament kombëtar zhvilloi një debat dhe mori përsipër të vërë një veto, e t’i kërkojë ministrit të Jashtëm të mos guxojë të shkojë përtej kësaj vetoje, duke fyer Shqipërinë me lloj-lloj vlerësimesh apo me çështjen e besimit tonë, që për mua është absolutisht e papranueshme.
Sokol Balla: Mendoni se ky lloj paragjykimi do të zgjasë dhe ky lloj stigmatizimi që mund të kthehet në një sindromë Turqie do të zgjasë ndaj nesh?
Edi Rama: Nuk jemi këtu për të profetizuar të ardhmen se çfarë do të ndodhë në një vend apo një tjetër. Fakti është që këto forca po rriten në sondazhe dhe ndikojnë qeveritë e tyre kur vjen çështja e zgjerimit, jo sepse qeveritë e këtyre vendeve lavdi Zotit mendojnë si këto forca, por sepse në mars ka zgjedhje këtu, në prill atje, e kështu me radhë. Nga ana tjetër, udhëtimi europian nuk është një udhëtim për diku, por një udhëtim brenda vetes. Në fund të fundit ne e duam Shqipërinë europiane këtu, spitali, rruga, policia, etj, duam të jenë si në Europë e këtë s’na e kushtëzon ai që është skeptik, pasi këtë e kemi në dorë vetë. Mua më pëlqen shumë ajo fjala e famshme e Jean Monet, kur tha që s’jam optimist, por i vendosur pasi BE është destinacioni ynë, ndaj vendosmëria ëhstë kryesorja në këtë process, herët apo vonë Shqipëria do të bëhet anëtare e BE, nuk do të bëhet nesër, do të duhen disa vjet dhe statusi është diçka që Shqipëria e meriton. Vendimi i marrë ndryshon nga herët e tjera pasi teksi i shkruar është jashtëzakonisht pozitiv dhe se këtë herë është përdorur precedent i Serbisë, për ta konsideruar në rastin më të parë, ndaj vendimi do të jetë më shumë automatik sesa politik… Megjithatë, nuk mund të themi më shumë pasi zgjedhjet e Parlamentit Europian mund të sjellin një konfigurim të ndryshëm në parlament, por sa më shumë Shqipëri europiane të kemi këtu, aq më shumë janë të hapura dyert e BE-së për ne.
Sokol Balla: Ju thatë se ishte shqetësues që brenda qarqeve pati etiketime për besimin me shumicë myslimane të vendit tonë.
Edi Rama: Nuk e kanë thënë brenda qarqeve, e kanë thënë hapur këtë.Të gjithë ne kemi pasur mundësinë të dëgjojmë drejtëpërdrejtë se jemi shumë të befasuar nga puna e qeverisë së re, por mbase do të na duhet edhe pak kohë për të parë që kjo është një punë e qëndrueshme dhe këto arritje do të konsolidohen në vijim pasi nga Shqipëria, për fat të keq jemi mësuar të zhgënjehemi. Këtë kanë thënë disa nga qeveritë. Institucionet kanë folur qartë dhe nuk kanë gjë me ne, por këto forca që s’kanë gjë me Shqipërinë vetë, por me Bashkimin Europian në vetvete pasi duan të nxjerrin vendin e tyre nga BE, nga euro, s’duan të huaj e emigrantë, gjë që s’ka të bëjë me vlerat e BE-së në vetvete…
Sokol Balla: Do t’iu pyes pak edhe për stigmën e vendit mysliman.
Edi Rama: Nuk ka lidhje fare kjo. Unë mendoj se Turqia është partner strategjik natyral i Shqipërisë së bashku me Greqinë e Italinë, si tre forca me ndikim shumë të madh në rajonin tonë e në BE e NATO, si tre forca ku e ardhmja e Shqipërisë është e lidhur ekonomisht e tre forca që do të ishte marrëzi nga ana jonë t’i përjashtonim nga partneriteti jonë strategjik.
Sokol Balla: Ne kemi edhe një marrëdhënie me Konferencën Islamike, a mendoni se qeveria do të ketë një qëndrim të ri për këtë?
Edi Rama: Unë mendoj se kush guxon të tregojë me gisht shqiptarët si myslimanë, duhet të marrë përgjigje nga kryeministri i vendit dhe të gjithë qytetarët e vendit, ne jemi myslimanë e të krishterë, jemi bashkë, jemi të gjithë myslimanë e të gjithë të krishterë njëkohësisht kur duhet e s’do të na ndajnë ca ekstremistë që janë edhe kundër BE. Unë refuzoj që Shqipëria të abuzohet për arsyen e fesë dhe për këtë jam krenar, e për këtë duhet të jemi të gjithë krenarë, që ne jemi një model i harmonisë mes besimeve, një model i bashkëjetesës dhe për këtë model duhet të na kenë zili e të na marrin për shembull, e duhet të na e shohin si vlerë të shtuar e jo të na tregojnë me gisht, e kush, ato personazhe që janë turpi i BE-së.
Sokol Balla: Zoti Rama, Europa do prova. Kemi dhënë disa, por jo mjaftueshëm. Një prej çështjeve ama është drejtësia, aty ku Europa nuk fal, ajo kërkon të shohë aksion dhe ndëshkime për zyrtarë të një niveli sa më të alrtë. Pak muaj përpara zgjedhjeve, kryeministri Berisha tha unë nuk bëj koka turku. Cila do të ishte alternative juaj?
Edi Rama: Në këtë pikë unë jam dakord me Berishën, por atëherë mbase nuk ishte krejtësisht si sot që nuk di çflet. Kokat e turkut nuk kanë të bëjnë me filozofinë e Shqipërisë Europiane që duhet të ndërtojmë, shembuj të drejtësisë së vërtetë ama janë ato që duhet të japim, duhet të tregojmë një Shqipëri sa më demokratike dhe jo një Shqipëri autokratike, ku për hir të një lufte me korrupsionin të harrojmë se lufta me të është një luftë për modernizim të sistemit, për ta bërë të pamundur për këdo që t’i shkojë mendja t’i thotë qytetarit nëm lekët dhe pastaj të bëj shërbimin. Kjo bëhet e pamundur nga një anë duke bërë që drejtësia të bëjë drejtësi, e jo farsa e turpe siç ka bërë në vijëmësi dhe e dyta të bëjmë shtet. Pse nuk merr bakshish polici në Gjermani? Mendoni se një gjerman është më i ndershëm nga natyra? Merr një gjerman, jepi 300 mijë lekë rrogë dhe lërë në shi dhe do shihni që pas tre ditësh do të marrë edhe ai edhe më shumë lekë. Merr këdo polic shqiptar, çoje në Gjermani dhe s’do i shkojë mendja të kërkojë lekë. Pra, është sistemi. Pse shqiptarët kur dalin nga kufiri respektojnë semaforin, vënë rripin, nuk ecin të dehur, respektojnë policin dhe pse nuk ndodh këtu kur vijnë? Sepse na duhet një sistem që ata që punojnë në shtet të ndiejnjë një dinjitet dhe krenari që punojnë në shtet dhe që qytetari të ndiejë këtë dinjitet dhe krenari. Habitej një mik i imi që përse eskorta ime qëndronte në semafor? Por, nëse autokolona nuk do të bënte këtë, çfarë mesazhi do të jepte? Që ky është i fortë dhe nuk respekton semaforin? Kjo është një çështje që bie kaskadë pastaj dhe dalin edhe të fortë të tjerë…
Sokol Balla: Megjithatë, e vërteta është që në këto muaj janë hapur disa çështje ndaj disa zyrtarëve të lartë të qeverisë, midis tyre Shpëtim Gjika, kryebashkiaku i Vlorës, ai i Kamzës, Xhelal Mziu që është nën pranga apo ish-ministri i Mbrojtjes, Arben Imami. Megjithatë, përsëri në këto çështje ekziston një besim që ka diçka personale me këta persona. Imami thotë që ju e keni personale me të.
Edi Rama: E çfarë mund të kem unë personale me Imamin? Çfarë?
Sokol Balla: Prandaj po ju pyes…
Edi Rama: Ai thotë që më sulmojnë politikisht, por kush e merr seriozisht një politikan që u bë i famshëm kur hipi majë tankut se do gjuante me tank Sali Berishën dhe pastaj zbriti në gjunjë përballë tij. Si ta marrësh seriozisht? Edhe Sudja kështu thonte, e kanë politikisht.
Sokol Balla: Shumë debat ka hapur çështja e prishjes së ndërtimit pa leje në Vlorë, i pallatit të vjehrrit të kundërshtarit tuaj politik. Kjo u interpretua si një sulm personal. Shqipëria është e mbytur në ndërtime pa leje… Si i përgjigjeni kësaj akuze?
Edi Rama: Është komplet keqinterpretim. Nuk po them dashakeqës, pasi nuk ke arsye personale, por aty është bërë një pastrim pa dallim nga fillimi deri në fund, për t’i kthyer Vlorës detin e gjirin e saj e jo vetëm Vlorës, por gjithë Shqipërisë në fakt. Aty do të ndërtojmë një projekt që do të jetë kartvizita e bregdetit të Shqipërisë europiane dhe nuk mundet dot që në atë aksion të mbylleshin sytë përpara një pallati të ndërtuar mbi det, ishte e pamundur.
Sokol Balla: Shpëtim Gjika ju doli kundër kur tha se pallati ishte me leje?
Edi Rama: Është e vërtetë që është dhënë një leje në kundërshtim me çdo ligj e sens të zhvillimit të një qyteti dhe mbrojtjes së një deti e kjo ishte arsyeja pse ne nxorrëm një fond, për ata që në mirëbesim falë asaj palo leje kanë marrë e kanë paguar atë shtëpi.
Sokol Balla: Meqë më përmendët dëmshpërblimin, më ndihmoni t’i shpjegoj djalit tim se përse ky pallat duhet t’i shkaktojë xhepave tanë një dëm financiar prej 5 mln dollarësh? Pse duhet të paguaj unë për shkeljen ligjore që ka bërë Bashkia e Vlorës apo atyre njerëzve që kanë vepruar në këtë mënyrë?
Edi Rama: Mos e mundo djalin me shpjegime, por thuaj që kur të ndërtojë xhaxhi Edi projektin e tij atje do e shohim dhe do të shpjegojë pse u desh paguar ky haraç, i një padrejtësie të bërë më përpara, por jo për ata që ndërtuan atje, por për ata që në mirëbesim shkuan dhe ranë pre, sepse në fund të fundit në mirëbesim janë edhe kompanitë që ishin me qeveritë e mëparshme, por s’mund t’i themi që ikni sepse kontratat i ka bërë një i papërgjegjshëm. Qeveria ka thënë hidhni asfalt e gurë sepse këto lekë i kemi ne, ata i kanë hedhur këto dhe ne s’mund të themi që merreni me vete asfaltin ose shko tek SHQUP-i kërkoja lekët atij plakut. Ne marrim përgjegjësi si Qeveria e Republikës së Shqipërisë. E gjithë kjo është një spekulim, unë sinqerisht kam dëgjuar shumë për pallate, i ka ky ose ai, kushedi sa thonë që kam unë pallate dhe unë asnjëherë s’kam besuar që ai pallat kishte ndonjë lidhje me zëdhënësin e PD, por ja që doli e vërtetë se e tha plaku. Tani çfarë do të thotë, meqë kishte lidhje me zëdhënësin e liderit të PD, nuk mund të na bënte ne të jepnin urdhër jo atje se aty është politike?
Sokol Balla: Nga ana tjetër ka pallate monstruoze edhe në Durrës apo në qendër të Tiranës, etj.
Edi Rama: E para punës, ky s’do të jetë pallati i fundit që prishet dhe ky nuk u prish sepse kështu na lindi ne ideja, por si pasojë e një plani rindërtimi në gjirin më të bukur urban të këtij vendi, ndaj sigurisht që do të ketë edhe të tjera më mbrapa patjetër.
Sokol Balla: Zoti Rama, Gjykata Kushtetuese ju hodhi poshtë aktin normativ për administarrtën, çdo të bëni ju tani?
Edi Rama: Ne jemi absolutisht të bindur që gjykata nuk ka marrë vendimin e drejtë, por është vendimi i Gjykatës Kushtetuese dhe ne e respektojmë këtë vendim. Për aq sa ka pasur në kompetencë gjykata që për ne nuk është i drejtë, por në fund të ditës, çdo vendim gjykate është gjykate dhe ndryshe nga ata që ishin deri dje, ne as do ngrihemi e të themi një mijë e një të zeza për gjykatësit e as do i themi persidentit “ti je një horr bulevardi”.
Sokol Balla: Megjithatë, vota në këtë çështje ishte totalisht partizane, 5 me 4. Kanë votuar të gjithë anëtarët e propozuar nga ish mazhoranca…
Edi Rama: Ideja për një reformë tërësore në drejtësi nuk buron nga dëshira për hakmarrje apo për të marrë nën kontrol drejtësinë. Është një ide sepse çdokush që të pyesësh në këtë sallë nëse duhet reformuar drejtësia, të gjithë do të thonim aman, është e para që duhet reformuar…por për këtë duhet të përfshihemi të gjithë, shoqëria civile, parlamenti të gjithë e ne do të bëjmë atë që mund të bëjmë si qeveri, por pa valëvitur këtë flamur për t’i rënë në gjoks kujtdo na del para…
Sokol Balla: Zoti Rama, çfarë po ndodh mes mazhorancës e presidentit. Zëra ekstremisë si Ngjela thonë duhet shkarkuar Nishani.
Edi Rama: Unë e kam konsideruar veten fatkeq kur një kryeministër shante presidentin rrugaç dhe jam distancuar nga ajo sjellje atëhere jo sepse presidenti ishte ndonjë shoku im, por sepse ishte Presidenti i Republikës e nga unë s’do të dëgjoni asnjë shkelje, jo etike, por as shkelje të marrëdhënieve normale me këtë institucion. Pa dyshim, unë kam gjykimet e mia dhe presidenti të tijat, pavarësisht palumturisë që mund të ketë në raportet personale, raportet instuticionale do të jenë gjithmonë të shkëlqyera nga ana e qeverisë.
Sokol Balla: Flitet që shtëpia juaj politike e Partisë Socialiste vlon në këto ditë, nga pakënaqësi deputetësh, etj. Na thoni diçka.
Edi Rama: Në shtëpinë tonë ka vluar gjithmonë. Në shtëpinë tonë ka njerëz të gjallë me kokën mbi supe dhe që kanë mendimin e tyre. Lajm do të ishte sikur aty mos të vlonte asgjë, sikur të gjithë të ishin kokëulur dhe askush mund të kundërshtonte për asgjë, duke i larë këmbët një plaku të rrjedhur.
Sokol Balla: Zoti Rama, tani si kryeministër ku do e kaloni Vitin e Ri?
Edi Rama: Në Tiranë… Dmth në Shqipëri, në Tiranë ose Vlorë, ose Tiranë dhe në Vlorë bashkë (qesh).
Sokol Balla: Në fund, çfarë do t’i uroni shqiptarëve për vitin 2014?
Edi Rama: Do t’i uroja sinqerisht shqiptarëve çdo të mirë, por në radhë të parë do t’i uroja sa më shumë shëndet pasi është diçka që nuk e mendon kur nuk e ke, por është mirë që të mendosh se është vërtet fat kur e ke dhe nga ana tjetër sa më shumë harmoni dhe sa më shumë ëndrra dhe shpresa, pasi viti 2014 është viti kur do t’i japim mundësi ëndrrave dhe shpresave të mos duken më të pamundura dhe aq më pak të kota në atdheun tonë të përbashkët
Sokol Balla: Zoti kryeministër, falemindertit që ishit në “Top-Story” dhe në emër të të gjithë teleshikuesve do të doja t’iu uroja edhe unë juve për këto festa…
Edi Rama: Faleminderit dhe gëzuar…
/ Top Channel
